Mijn neef kwam vermoeid binnengelopen. Hij was die dag naar Nelspruit (Mbombela) gereden om boodschappen te doen voor de lodge. Tweeëneenhalf uur heen met de auto, een paar uur in de groothandel en dan weer tweeëneenhalf uur terug. “Gaat het?” vroeg ik. Met een zucht zei hij: “Ja, alles is reg, maar ek is moeg en die polisie het my afgetrek.”
Ik sprong op van de bank: “Wat? Wat bedoel je? Ik begrijp het niet. Hoe dan? We moeten aangifte gaan doen!” Ik snapte er niks van. Mijn neef was een grote, sterke vent, dus zouden ze hem als groep hebben aangerand? En afgetrokken? Ik huiverde. Olaf keek me verbaasd aan: “Wat zit jij je nou op te winden? Zo raar is dat toch niet.” Ik wist niet meer hoe ik het had. Hoezo? Gebeurde dit dan vaker? In wat voor een land was ik terecht gekomen? Ik was helemaal in de war. En ik was niet de enige. Ook Olaf snapte er niks meer van.
Een paar minuten en wat vragen later, vielen we gierend van het lachen op de bank. Afrikaans is Nederlands met een twist. Aftrekken in het Afrikaans is namelijk niet wat wij als Nederlanders zouden verwachten. “De polisie het my afgetrek” betekent namelijk alleen maar: “De politie heeft mij aangehouden.”
Afrikaans: Nederlands met een twist
Ik ben gek op de Afrikaanse taal; één van de 11 officiële talen van Zuid-Afrika. Het is – net als Vlaams - een dochtertaal van het Nederlands met zachtere klanken en vaak een letterlijke omschrijving van wat iets is. Daarnaast worden er veel Engelse termen gebruikt, zoals bij de zin: “Jy moenie worrie nie. Alles sal reg kom.” (maak je geen zorgen, alles komt goed).
Ook termen uit een van de overige officiële talen van Zuid-Afrika worden regelmatig gebruikt. Alles bij elkaar zijn spraakverwarringen dan ook aan de orde van de dag als je net Afrikaans gaat leren. Voor Nederlanders én Afrikaners zorgt dit vaak voor hilarische momenten…
F*#k you too!
Ik was met een vriendin een dagje op stap. Ik reed en vanaf Hazyview zaten we al we vast achter een trage vrachtwagen met hout. Terwijl we langzaam vooruit kropen, riep ze ineens “Fuck to right”. Ik was verbaasd over de felheid en de manier waarop ze het zei, maar ging braaf naar rechts. Ze wist een andere route, waardoor we – als we snel waren – voor de vrachtwagen uit zouden komen: “Jy moet vinnig ry en ek sal vir jou sê as jy moet draai.” Oké. Dat kon ik wel verstaan. Even later riep ze weer: “Fuck to left and at the next robot fuck straight.”
Weer trok ik mijn wenkbrauwen op, maar deed wat ze zei: ik ging linksaf en bij het volgende stoplicht rechtdoor. Nog een “fuck to right” en we kwamen weer op de grote weg. De vrachtwagen zag ik in mijn achteruitkijkspiegel. Het was gelukt, maar ik was intussen flink geïrriteerd. “Fuck you too!” zei ik boos en ik vroeg haar waarom ze in hemelsnaam de hele tijd fuck moest zeggen. Ze kon toch ook gewoon zeggen dat ik links of rechts moest, zonder al dat gescheld. Ze keek me met grote ogen aan en begon hard te lachen: “Ik zei geen fuck, Nat. Ik zei fagga. Dat betekent ‘ga naar’." Weer wat geleerd...
Boontjes uit de grond
Ook bij etenswaren moet je soms even achter je oren krabben. Wat braai betekent, weten we natuurlijk intussen allemaal, maar wist je ook dat een ananas een pynappel is, een suurlemoen een citroen, roosterbrood het Afrikaanse woord is voor toast, pinda’s grondboontjies zijn en een sandwich is een toebroodjie. Een sandwich met pindakaas is dus een toebroodjie met grondboontjiebotter. Een ware tongbreker, maar wel erg lekker...
Op safari
Tot slot nog wat tips voor als je op safari gaat. Het is namelijk handig om te weten dat een verkleurmannetjie een kameleon is, een kameelperd het Afrikaanse woord is voor giraffe en een seekoei zeker niet is wat je denkt. Het is namelijk een nijlpaard. Een vlakvark is een wrattenzwijn, en ondanks dat een sebra gewoon een zebra is, kan je lokale gids ze ook zomaar pajama donkeys noemen.
Ach, er zijn er teveel om op te schrijven. Wil je meer weten over de vele benamingen van de dieren en kuddes in de Zuid-Afrikaanse wildernis? Bestel dan nu het boek Zinderend Zuid-Afrika en dompel je onder in de Afrikaanse taal en de Afrikaanse wildernis.
Comentários